Can Yusufelim

=>Hilmi Göktürk, Anadolu'nun Dağında Ovasında Türk Mührü adlı eserinde ZOR adının kaynağı konusunda şunları yazıyor : Selçuklular devrinde Horasan'dan gelip, Anadolu'ya yerleşen 12 aşiretten 11.sinin adı ZOR idi ve bunlar da Türkmenlerdendir. Yusufeli'ye bağlı Zor köyü de Türkmenlerin iskanlarıyla kurulmuş bir köydür. Zor isimli bu Türk boyunun da Türkmen camiasına dahil olduğunu, bu köydeki eski yer isimleri gösterdiği gibi, bunun yanında eski aile adlarının da Türkmenlerle ilgili olması, bu gerçeği daha iyi ortaya koymuş olur. Ve bu hususa misal olarak da şu eski aile isimlerini zikredebiliriz: Haytagil, Kadıgil, Berigil, Eskioğulları, Kuloğulları, Bayraktaroğlu, İhtiyaroğlu, Sırmagil, Kirikgil, Halıgil, İbişgil, İbişemgil, Saraçgil, Kabagil, Torungil, Demircigil, Balcıgil, Kösegil, Borugil, Kancuoğlu, Mataracıgil, Bozbaşgil, Şatıroğlu, Kosoğulları, Keremgil, Binbaşgil, Çavuşgil, Çakmakçıgil, Mataçgil, Tuyakgil vs... 1876 yılı Trabzon Vilayeti Salnâmesinde Livana kazasına bağlı bir köy olarak gösterilen Zor'da 123 hane bulunduğu ve nüfusunun da 350 kişi olduğu belirtilmiştir. İlçeye uzaklığı 29 km. olup, Yusufeli-Artvin karayolu güzergâhındaki köprüden ayrılan birkaç km.lik stabilize bir yol ile köye varılır. Köy, Çoruh Nehrinin solunda, yukarı tarafta kurulmuştur. Cami, Çakıroğlu, Dib mahalle, Güney mahalle, Kuzey mahalle ve Polostov (Karacaağa) mahalleleri ; Cumat, Galsubet, Gedavnet, Kot, Mantagara, Nahnep, Natelt, Tutat, Vurvanet mezraları ve Vanat adlı bağlıktan oluşur. Mezralarından birisi olan "Kot", Sibirya'da yaşayan bir Türk boyunun adıdır... Natelt mezrasının adı ise Gürcücede "aydın, ışıklı" anlamında olan "Nateli" kelimesinden kaynaklanmaktadır. "Natelt/Natel(i)t" Gürcüce'de aydınlık yer, ışıklı yer anlamına gelmektedir ki mezranın konumu da bu şekildedir. Köy halkı geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaya çalışır. Gurbetçilik bu köyün de kaderidir. 1970 sonrası Almanya'ya işçi olarak giden köy halkından bir kısmı geri dönüş yaparak ya büyük şehirlerde yerleşmiş veya köyüne geri dönmüştür. Halen Almanya'da çalışmaya devam edenler de vardır. Zor köyü denince akla ilk gelen bu köyden yetişen aşıklar ve halk ozanlarıdır. Zor köyünün en önemli özelliği de budur zaten. Bu köyden, başta, sazın ve sözün üstadı, usta şair Huzuri'nin (Ali Huzuri Coşkun) bulunduğu tam 14 aşık ve halk ozanı yetişmiştir. Çoruh Vadisinde ve Doğu Anadolu'da bu sayıda halk ozanı yetiştiren bir köy daha yoktur. Keşfi, İzni, İlhami, Zuhuri, Yarımi, Fahri ve Özeri bunlardan bazılarıdır. Yusufeli'nin ilçe merkezi Öğdem iken, Esenyaka köyü, civar köylerin merkezi durumunda idi. 5 demirci dükkânı, 4 ayakkabıcı, 6 mağaza, 7 kahvehane, 1 tabakhanesi vardı. Toprak seramik ve kiremit üreten ustalar bulunurdu. Binaların çatıları bu kiremitlerle örtüldüğü için, çatıları kapatmak amacıyla ormanlar kesilmezdi. Köy, geniş ormanlara sahiptir. Köyden göç edenler genellikle Bursa, Eskişehir, İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlere yerleşmişlerdir. 100'e yakın hane ise Almanya ve Fransa'da yaşamaktadırlar. Köy halkı okumaya, tahsil yapmaya heveslidir. Köydeki ilkokul 1928 yılından beri hizmet vermektedir. Köyden çok sayıda öğretmen, doktor, mühendis, gazeteci, yazar ve devlet adamı yetişmiştir. Eski Dışişleri Bakanlarından Fatin Rüştü Zorlu aslen bu köylüdür. Köyde ahşap evler giderek yerini modern, betonarme yapılara bırakmaya başlamıştır. Üç katlı evlerin sayısı oldukça fazladır. Köyde üç cami, bir sağlıkevi olup, köyün kanalizasyonu da mevcuttur.